Daarna heb ik heb de vierjarige opleiding van master visuele kunst gevolgd, optie 'regie, fictie'. Dus de klassieke manier van filmen, met een scenario, de acteurs, de regie. Ik had al wel een idee om ooit documentaires te maken, maar ik wou de grondslagen van cinema onder de knie hebben. Tijdens mijn studies was ik wel nog volop aan het fotograferen. Met veel fotoreportages over de Amazone, Brazilië, Columbia en daar heb ik ook mijn eindwerk gedraaid. Een soort experimentele film, zeer visueel, over een zoektocht naar water, want op dat moment was de Amazone heel droog. Mijn film is goed onthaald geweest en ik ben opgepikt door een reclamebureau, die met mij uiteindelijk reclamespots zou draaien.
Nadien, in 2007, ben ik naar Afghanistan gereisd. Ik stond toen in contact met heel veel journalisten, die daar aan het werk waren. Ik had hun boeken gelezen en ik kende hun werk wel, 9/11 was ook net gebeurd en Afghanistan was echt een hot topic in die jaren. Ik wilde dat land leren kennen, maar had geen scenario voor ogen. Ik wist ook niet dat ik er een film wilde draaien, eerder foto's maken en het land ontdekken. Ik heb heel veel ngo's en organisaties aangeschreven, zoals het Rode Kruis, Caritas, heel veel ontmijningsorganisaties en hen uitgelegd : ‘ik ben beginnend fotograaf, zonder bagage, zonder ervaring en eigenlijk ook filmmaker. Zien jullie het zitten om me mee te nemen naar jullie projecten en mij daar rond te leiden, te gidsen en te vervoeren? In ruil maak ik foto's, die jullie dan gratis kunnen gebruiken voor jullie organisatie.’ Er zijn een 5-tal ngo's tussen 2005 en 2008 op in gegaan en in 2008 zat ik zelfs met het Amerikaans leger, aan de frontlinie dichtbij de Pakistaanse grens.
Eind 2008 had ik heel veel voor die ngo's gefotografeerd. Al die kleine verhalen over de overleving van de kinderen, hun dromen en fantasieën, en het eerste contact met het Amerikaans leger; dat waren de basiselementen. Die heb ik aangewend in het script. Dan is het idee gegroeid om daarover een complete film te draaien. Aanvankelijk een kleine film, met een kleine crew, die snel zou klaar zijn. Het is echter snel een groter project geworden. Afghanistan bleek veel complexer dan oorspronkelijk gedacht. De 3 jaar werden er snel 8. Zo is “The Land of the Enlightened” gegroeid.
Je wist nog niet als kind dat je later films wou maken? Nee, eigenlijk niet. Mijn vader is wel architect en heeft altijd gebouwen ontworpen met veel licht, met veel glas. We zijn vaak op reis geweest , Frankrijk vooral, en hij fotografeerde veel rond dat thema. Dat heb ik van hem opgepikt maar hij heeft me nooit echt leren fotograferen of op een ander manier naar dingen kijken. Dat heb ik echt zelf ontdekt; hoewel ik denk dat ik het artistieke wel van mijn vader heb. Hij heeft veel ideeën, veel fantasie, creëert veel, net zoals mijn zus. Zij heeft beeldende kunst gedaan.
Heb je intussen al toekomstplannen, nieuwe documentaires? Ik ben volop aan het schrijven aan een nieuwe film. Er zijn veel voorstellen van producenten en regisseurs, die willen samenwerken aan nieuwe films in Afghanistan. Zeker, het is een zeer intens, boeiend land, ik heb er veel levenservaring opgedaan. Maar er zijn ook nog veel andere even interessante oorden. De laatste tijd ben ik voornamelijk in Oekraïne actief, samen met een aantal Oekraïense documentairemakers. We draaien momenteel een testproject voor Canvas, ter voorbereiding van een groter project aldaar. Het gaat over 2 opgroeiende broers uit de Karpaten, die naar het front in Oost-Oekraine worden gestuurd. De film belicht de psychologie tussen hen en hun veranderde leven. Het is een waar gebeurd verhaal en ze leven nog altijd. Ik denk dat het opnieuw een docu-fictie wordt, een beetje zoals Afghanistan.
Hoe zijn de reacties op “The Land of the Enlightened”? Gisteren was er een éénmalige voorstelling in de Roma in Antwerpen, en ondanks geprogrammeerde voorstellingen in Gent en Antwerpen, zat de zaal van 500 man verbazend bomvol. Opmerkelijk! Ik heb ook het gevoel dat mensen er fel voor of tegen zijn. Sommigen tegenstanders kunnen zich niet vinden in het documentaire van de film; terwijl het wel de dromen en het verhaal zijn van die kinderen. Anderen, zoals op festivals, zijn volledig mee. De film première in Sundance gaf veel lof over de docu-fictie aanpak, terwijl Berlijn heel lang twijfelde om de film te programmeren, om de film uiteindelijk te schrappen wegens een zgn. 'manipulatieve ondertoon'.
De film kent een interessant parcours. Gedurende een 2de lange fase van festivals, stel ik de film voor. Vanaf morgen vertrek ik naar Sheffield, naar Rusland, Washington, naar München, Canada, Ierland, Melbourne...Daartussen zijn er nog festivals in Polen, Nieuw Zeeland, Slovakije enz. In Augustus plan ik terug te keren, om de film te laten zien aan de Afgaanse acterende kinderen. Via een soort mobiele cinema. Ze hebben de film nog niet gezien. Ze begrepen niet echt wat we daar toen deden, er is nl. geen elektriciteit, dus geen tv, noch bioscoop. Bewegend beeld is heel abstract voor hen. We gebruikten echte filmcamera's, geen digitale, we konden dus ook de beelden toen niet afspelen. Ze dachten eerst dat de camera een wapen was. Anderzijds creëert het wel een zekere natuurlijkheid, omdat zij de ensceneringen niet snapten. Ze waren zichzelf, ze toonden hoe ze in hun dagelijks leven zijn. Het kwam er voor ons op aan om het juiste moment er uit te capteren en die natuurlijkheid proberen aan te sturen. Dat heeft zijn voordelen, het is een organische, spontane werkwijze, met veel geduld en veel feeling.
Heb je een boodschap voor de jeugd? Welke keuzes moet je maken? De dingen waar je echt in geloofd en die je belangrijk vindt, die moet je volgen. Het is niet altijd eenvoudig. Zoals die 8 jaar in Afghanistan. Nu is het leuk, met veel aandacht en publiciteit, maar ik kan je verzekeren, er zijn enorm veel twijfelmomenten geweest. Donkere periodes, zoals in 2013, bij overval door de Taliban, die al ons materiaal meenamen en vernielden, sommige crew leden waren gewond en moesten geëvacueerd worden. De producenten wilden ermee kappen en gewoon een film maken van de bestaande beelden, de recuperatie- en voorbereidingsshots. We hadden nog maar één week gedraaid en de rest zou opvuld worden met animatie. We komen van ver, vanuit moeilijke periodes. Ik had problemen met mijn vriendin, met mijn familie, ze begrepen me niet meer. Ze verklaarden mij voor zot om zoveel jaren mijn leven te riskeren, zonder de uitkomst te kennen, zonder zicht op het einde. Ik dacht:'Nee, ik heb hier al zo veel jaar gespendeerd, ik wou die film echt maken, op de manier dat ik voor ogen had.' Ik heb antwoorden en concrete voorstellen moeten geven aan de productie. Zo had de film kans op slagen. Ondanks de onzekerheid, Afghanistan is een onvoorspelbaar moeras, en ik wist niet hoe het zou lukken. Je drijft door, je bent koppig en het gaat lukken. Het had op een flop kunnen uitdraaien. Gelukkig niet! Maar het is wel een lange weg geweest. Dit is het risico van kunstenaars?!
Ik blijf erbij, eens zelf overtuigd, volg je gevoel. Vertel wat een meerwaarde heeft, en ga er dan voor. Het lijkt abstract maar het loont wel.
Belg zijn is dat belangrijk? Ben je fier om Belg te zijn? Ik ga altijd zeggen dat ik Belg ben, maar niet iedereen weet waar België ligt. Het is een klein landje in Europa en ik heb geen nationalistisch gevoel. Dat is waarschijnlijk ons karakter. Het opsplitsen van Vlaanderen en Wallonië vind ik belachelijk. We leerden over de geschiedenis van de film in Vlaanderen, met nochtans ook grote regisseurs aan de andere kant van de taalgrens. Grote voorbeelden, die ook naar festivals in Berlijn en Cannes gaan. Waarom moet dat allemaal zo gescheiden worden? Vlaanderen is al zo klein. Ook Flanders Image en hoe we uitpakken met de Vlaamse film in Cannes; het heeft te maken met ons communautair systeem, maar voor mij hoeft dat niet. Het is belachelijk dat we zo weinig kruisbestuiving hebben tussen de verschillende gemeenschappen.
